top of page

            Өндәрҙе   автоматлаштырыу

Юғары нервы системаһы эшмәкәрлеге күҙлегенән сығып ҡарағанда, өндәрҙе автоматлаштырыу - ул ҡуйылған (йәки дөрөҫ әйтелә башлаған) өндө һүҙҙәрҙә һәм һүҙбәйләнештәрҙә, һөйләмдәрҙә ҡулланырға өйрәтеү.

Был бик ҡатмарлы һәм әкренләп, ҙур һаҡсылыҡ менән алып барыла торған эш: айырым әйтелгән өндө

* тәүҙә асыҡ ижектәр эсендә,

* ябыҡ ижектәр эсендә,

* шунан һүҙҙә,

* фразаларҙа,

* һүҙҙәрҙә һәм һүҙбәйләнештәрҙә

* һөйләмдәрҙә​​

*шиғырҙарҙа, йомаҡтарҙа

*телтөҙәткестәрҙә,

* таҙаәйткестәрҙә һәм тиҙәйткестәрҙә әйтергә өйрәтеү.

Өндө нығытыу һәм автоматлаштырыу өсөн даими рәүештә күнегеүҙәр һәм уйындар үткәреү кәрәк, көн һайын бала был өндө куп тапҡыр ҡабатларға тейеш. ​​​

                                        С өнөн әйткәндә артикуляция аппараттың торошо

 - ирендәр киләһе һуҙынҡы өнөнөң торошон ала;

 - тештәр 1мм тирәһе яҡынлығында урынлашҡан;

 - телдең осо алғы, аҫҡы тешкә тейеп тора;

 - телдең уртаһы бөгөлөп уртаһында ярыҡ барлыҡҡа килә һәм шул ярыҡтан өрөп сығарған һауа  

    аҫҡы тештәргә юнәлтелә;

 - тауыш яралары асыҡ.                                                                         

                                                   Ш өнөн әйткәндә артикуляция аппараттың торошо

 - ирендәр түңәрәк алға һуҙылған;

 - телдең осо өҫкө аңҡауға күтәрелгән, тик аңҡауға теймәй ярыҡ барлыҡҡа килә;

 - телдең ситке яҡтары эске яҡтан, өрөп сығарған һауаны сикәләргә сығармай, өҫкө яҡ тештәргә

    тейеп тора. Йылы һауа телдең уртаһынан өҫкә ҡарай сыға;

 - тауыш ярылары асылған.

 

                               Ж өнөн әйткәндә артикуляция аппараттың торошо

 - ж өнөн әйткәндәге кеүек тора, тик тауыш ярылары ҡалтырай. Тел өҫкәрәк күтәрелә, өрөп

   сығарған һауа көсһөҙөрәк.

                                Ҫ өнөн әйткәндә артикуляция аппараттың торошо

 - ҫ өнөн әйткәндә, яҫы телдең осо аҫҡы һәм өҫкө тештәр араһында урынлаша. Телдең уртаһынан ҡыҫылып һалҡын һауа сыға.

    Ул һаңғырау, тартынҡы.

                                Ҙ өнөн әйткәндә артикуляция аппараттың торошо

- ҙ өнөн әйткәндә, телдең осо алғы яҡтан аҫҡы һәм өҫкө тештәр араһында ҡыҫтырыла. тауыш яралаы дерелдәй, һауа ауыҙ аша

   сыға, тартынҡы өн.

                                                 Ғ өнөн әйткәндә артикуляция аппараттың торошо

- ғ өнөн әйткәндә, телдең төбөн өҫкә күтәреп аңҡау менән тел араһында арауыҡ ҡалдырып тауыш менән әйтелә.

                                                                         Уйындар

 "Ижектәр рәтен дөрөҫ ҡабатла"

 Са - са - са             Ас - ас - ас            ас - ос - ус - ыс

 Со - со - со             Ос - ос - ос           ос - ус - ыс - ас

 Су - су - су             Ус - ус - ус            ус - ыс - ас - ос

 Сы - сы - сы          Ыс - ыс - ыс          ыс - ас - ос - ус

 "Минең артан ҡабатла"

 Са - са - са - сана            Сы - сы - сы - сыҡ  

 Со - со - со - солан          Сә - сә - сә - сәй

 Су - су - су - сумка          Сү - сү - сү - сүлмәк

 Шулай уҡ был ижектәргә "һүҙҙәр уйлап тап" уйын уйнатырға була

 "Тылсымлы бармаҡтар"

  Ҙур бармаҡ ул с йәки (ш, ж, з, ц, ч, щ, л, р), һуҡ бармаҡ - а, урта - о, сығанаҡ бармаҡ - У, сәтәкәй -  и өндәре. Бармаҡтар

   осрашып бер - береһе менән һөйләшәләр. Ҙур бармаҡ һуҡ бармаҡ менән осрашһа: са -са - са, урта бармаҡ менән: со - со - со,

   су - су - су, си - си - си...һ.б 

   с өнөнә уйнаған уйындарҙы ш өнөнә лә уйнатырға була.

                                      

 

 

 

 

 

 

 

Unknown Track - Unknown Artist
00:0000:00
Unknown Track - Unknown Artist
00:0000:00
Unknown Track - Unknown Artist
00:0000:00

Телтөҙәткестәр

Өндәрҙе ижектәрҙә ҡабатлау өсөн аудиояҙмалар

                     һәм видиоматериалдар

Тиҙәйткестәр

Йомаҡтар

bottom of page